آموزش پیش از ازدواج‘ خانواده‘ مهارتهای زندگی‘ وغیره آموزشی
| ||
|
مقدمه
زندگي هر انساني پر از فراز و نشيب است. هيچ روزي مانند روز قبل نيست و هر روز مسايل و موضوعات جديدي در زندگي انسان رخ ميدهد. هرچه سرعت تغيير و تحولات در جوامع افزايش مييابد و جوامع از شكل ساده و ابتدايي خود فاصله ميگيرند و به سمت صنعتي شدن حركت ميكنند مسايل و مشكلات آنان نيز بيشتر خواهد شد.
براي اين كه بتوانيم سختيهاي زندگي را كه بنا به ماهيت انسانيمان و ساختار زندگي اجتماعيامان مجبور به دست و پنجه نرم كردن با آنها هستيم، پشت سر بگذاريم، نياز به حمايتهاي اجتماعي داريم و يكي از مهمترين اين حمايتها، همدلي است.
در ذهن خود لحظهاي را تصور كنيد، كه با كولهباري از غم در كنار دوستي صميمي نشستهايد و با هم چاي مينوشيد. دوست شما با دقت به سخنان شما گوش ميدهد. براي بهتر فهميدن آنچه شما ميگوئيد سؤالي ميپرسد و به شما اين احساس را منتقل ميكند، كه حرف شما را ميفهمد و ميتواند بسياري از مسايل را كه شايد مخالف با عقايد و احساسات او است بپذيرد و مهمتر از همه اين كه شما را دوست دارد. پس از سپري شدن اين زمان 2 الي 3 ساعته و شايد كمتر شما چه احساسي داريد؟ آيا احساس نميكنيد كه سبكتر شدهايد؟ آيا احساس نميكنيد كه آرامتر شدهايد؟ و چه بسا در حين اين گفتگوي دوستانه خود بتوانيد راه حلي براي مشكلتان پيدا كنيد.
اينك از دوست خود خداحافظي ميكنيد و از او جدا ميشويد، اما انرژي حاصل از اين همدلي در وجود شما است و اين انرژي به شما توان ميبخشد كه خود را بهتر ببينيد. به ارتباطاتي كه بعد از اين رابطه همدلانه با ديگران داريد توجه كنيد! بهنظر ميرسد اكنون كه خود را بهتر پذيرفتهايد، با ديگران نيز ميتوانيد ارتباطي بهتر و خوشايندتر برقرار كنيد.
محققان معتقدند، همدلي توانمنديايي است كه وجود آن را از نخستين سالهاي زندگي در كودك ميتوان مشاهده كرد. از نخستين سالهاي زندگي، بسياري از رفتارهاي كودك حاكي از اين واقعيتند كه او قادر به درك ديگران است و ميتواند با آنان همدلي كند.
براي مثال:
با مشاهده زمين خوردن كودكي ديگر، اشك در چشمان علي كوچولوي نه ماه، حلقه زد و به سوي مادرش خزيد تا در آغوش او پناه گيرد، گويي كه خود او آسيب ديده بود. مريم پانزده ماهه، خرس كوچك خود را به دوست گريانش نسرين داد، وقتي ديد كه او باز هم گريه ميكند، عروسكي را كه مادرش به تازگي خريده بود، براي نسرين آورد[1].
با وجود اين كه ما شاهد همدلي از نخستين سالهاي زندگي در افراد هستيم. اما افراد مختلف از نظر توانايي و تمايل به همدلي كردن با ديگران متفاوتند. تفاوت موجود در ميل به همدلي در افراد مختلف به نحوه تربيت كودكان از جانب والدين بستگي دارد. درصد قابل توجهي از رفتارهاي همدلانه كودكان از طريق تماشاي نحوهي واكنش نشان دادن اطرافيان در مقابل درماندگي ديگران شكل ميگيرد. كودكان با تقليد از آنچه كه ميبينند، مجموعه رفتارهايي از واكنشهاي حاكي از همدلي را در خود بوجود ميآورند.
از ديگر سو، در سراسر اين سرزمين پهناور، ما شاهد اين واقعيت هستيم كه با بزرگتر شدن كودكان و ورود آنها به جامعه توان همدلي در افراد كاهش مييابد و اين يكي از بزرگترين معضلات جامعه صنعتي است.
در جوامع امروزي به دليل ماشيني شدن زندگي و كمتر بهادادن به ارتباطات ميان فردي، دامنه ارتباطات بين فردي محدودتر شده و در اين محدوده نيز هر يك از ما آنقدر درگير مسايل شخصي خويش هستيم كه فرصتي براي با هم بودن پيدا نميكنيم و يا اينقدر ارتباطات مرزبندي شده است، كه در هنگام وقوع مشكلات خواه بهدليل احترام گذاردن به وقت ديگران و خواه به دليل عدم اعتمادي كه حاصل اين تمدن است، به خود اجازه نميدهيم مسايل خود را با ديگران در ميان بگذاريم. و به اين ترتيب روز به روز ميزان توان همدلي ما با ديگران كمتر ميشود.
حال كه به نقش پر اهميت همدلي پي بردهايد، ممكن است اين سؤال در ذهن شما شكل بگيرد كه همدلي چيست؟ و چگونه ميتوان اين توانايي را در خود پرورش داد؟
با توجه به گفتههاي فوق، چه برداشتي از همدلي در ذهن شما شكل گرفته است؟ يا بهعبارتي ديگر بهنظر شما منظور از همدلي چيست؟
تعريف همدلي
همدلي نوع خاصي از توجه داشتن به ديدگاه ديگري است. به اين معنا كه “فرد از طريق ادراك واكنشهاي عاطفي ديگران، واكنشهايي عاطفي از خود نشان ميدهد كه به آن همدلي ميگويند.”
دانشمندان معتقدند، همدلي دو جزء شناختي و يك جزء عاطفي دارد. اجزاي شناختي همدلي عبارتند از توانايي در شناسايي و نامگذاري حالات ديگران و توانايي در حدس زدن ديدگاه شخص ديگر و جزء عاطفي آن توانايي نشان دادن پاسخ عاطفي مناسب است.
به منظور برقراري روابط همدلانه، فرد بايد بتواند خود را به جاي ديگران بگذارد، امور را از ديدگاه آنان ببيند و از خود بپرسد كه اگر من به جاي او و در شرايط او بودم چه احساسي داشتم؟
شرط لازم براي انجام چنين كاري خودآگاهي است. وقتي شما ويژگيها، موفقيتها و شكستهاي خود را شناختيد، آنها را پذيرفتيد و به خود به عنوان يك “انسان ارزشمند” احترام گذاشتيد، آنگاه ميتوانيد ديگران را با همان وضعيتي كه هستند با تمام ضعفها و توانمنديهايشان بپذيريد و به آنها احترام گذاريد.
از ديگر شرايط لازم براي ايجاد همدلي بين افراد، اعتماد متقابل است. بهعبارت ديگر همدلي هنگامي بوجود ميآيد كه طرفين درگير در ارتباط، نسبت به همديگر يكدلي، آسايش و امنيت خاطر داشته باشند. و اين اعتماد حاصل نميشود مگر با شناخت تفاوتهاي فردي و احترام گذاردن به آن.
اما به راستي اين تفاوتهاي فردي چيست؟ و چگونه ارتباطات ما را تحتالشعاع قرار ميدهد؟
آيا تا كنون به تفاوتهايي كه بين شما و ديگران وجود دارد توجه كردهايد؟ آيا با خود فكر كردهايد كه علت اين همه تفاوت چيست؟
تفاوتهاي بين فردي و تأثير آن در برقراري روابط همدلانه
با اطمينان ميتوان گفت كه هر يك از شما (تجربياتي داشتهايد كه نشان دهنده تفاوت شما با ديگران است.) و به خوبي درك كرده و ميدانيد كه تفاوتهايي شايد بسيار عميق بين شما و دوستانتان، شما و همسرتان و حتي شايد بين شما و والدينتان وجود دارد. شما مردي هستيد خوش مشرب و بگو و بخند و خواهان برقراري ارتباطات هر چه بيشتر، و همسر شما دختري است آرام، اهل مطالعه و با دوستاني بسيار محدود.
به راستي ريشهي اين تفاوتها در كجاست؟
محققان بر اين باورند كه دو عامل اصلي تفاوتهاي بين فردي، يكي تفاوت در ساختار ژنتيكي افراد و ديگري تفاوت در محيط زندگي آنان است.
هر فرد ساختار ژنتيكي خاص خود دارد و هر خانوادهاي سبك و روش زندگي مخصوص به خود را داراست. خانوادههاي مختلف بر اساس روشهاي تربيتي متفاوتي كه دارند كودكاني متفاوت تربيت ميكنند. محيط مدرسه، دوستان و همسالان هر يك به گونهاي خاص در چگونگي رشد شخصيت ما تأثير ميگذارند و فرهنگ حاكم بر جامعه و طبقه اجتماعي خاصي كه هر يك از ما در آن قرار گرفتهايم، خود بر چگونه بودن و ويژگيهاي رواني ـ اجتماعي ما تأثير ميگذارد.
مجموعهي عوامل فوق سبب ميشوند، تا هر يك از ما فردي منحصر به فرد بوده و در بعضي زمينهها و در خصوص بعضي ويژگيها با ديگران متفاوت باشيم و از جهت برخي ويژگيها و خصوصيات بين ما شباهت وجود داشته باشد.
از سوي ديگر، در تعاملات بين فردي خود به خوبي به اين نكته واقف ميشويم كه با گروهي از انسانها تفاوتهاي بيشتر و عميقتري داريم و با گروهي ديگر اين اختلافات كمتر است. نحوهي نگرشي كه مانسبت به تفاوتهاي بين فردي داريم بر چگونگي برخورد ما با ديگران اثر ميگذارد.
بعضي از افراد بر اين باورند كه تفاوتها مانعي بزرگ بر سر راه روابط صميمانه است، و هنگامي كه خواهان برقراري روابط نزديك با ديگران هستيم، بايد دقت كنيم تا افرادي را برگزينيم كه بيشترين شباهتها را با ما دارند.
مسلماً چنين باورهايي به فرد اجازه نميدهد كه با صبر و تحمل به احساسات و افكار ديگران توجه كند و ديگران را همانگونه كه هستند، ببيند، بپذيرد و دوست بدارد. شايد بتوان گفت بسياري از رفتارهاي نامناسبي كه ما در جوامع مختلف شاهد آن هستيم رفتارهايي همچون بي عدالتيها، تبعيضها، تحقيرها و تهديدها و … ناشي از همين باور غلط است. ![]() نظرات شما عزیزان:
سلام دوست همكار
رو تبليغاتي كه تو وبلاگت گذاشتي كليك كردم تو هم بيا يه سري بزن يادت نره كليك كني برچسبها: همدلی‘ مهارت‘زندگی [ شنبه 28 خرداد 1390
] [ 1:50 ] [ میر محسن محمودی ] |
|